Historia Krynicy związana jest z odkryciem leczniczych źródeł mineralnych. Zaczęła się ponad dwieście lat temu, w 1793 roku, kiedy austriacki urzędnik F. Stix von Saunbergen założył tutaj uzdrowisko. Jednak pierwsze udokumentowane wzmianki o założeniu osady o nazwie „Krzenycze" przez Danka z Miastka, pochodzą z 1547 roku, kiedy rozległe dobra muszyńskie były własnością biskupów krakowskich. Miejscowość została usytuowana na terenach o bogatej dziejowej przeszłości - rubieżach państwa polskiego, średniowiecznym szlaku handlowym na Węgry, w pobliżu osad powstałych od XII do XIV wieku (m.in.: Muszyna, Miastko, czyli Tylicz, Powroźnik czy bardziej odległe Stary i Nowy Sącz). Na rozwój osady wpłynęło osadnictwo rusko-wołoskie (XVI - XVII w.), a wędrowni pasterze, wyznania prawosławnego, zwani od XIX w. Bojkami i Łemkami stali się „współgospodarzami małej, karpackiej ojczyzny"
 | Widok |
Złote lata dla rozwoju Krynicy to druga połowa w. XIX i początek XX. Z tych lat pochodzi większość zabytkowych obiektów, jej specyficzny, niepowtarzalny charakter, sceneria, w której kwitło życie intelektualne i artystyczne. W znanym galicyjskim kurorcie bywali: Aleksander Fredro, Jan Matejko, Artur Grottger, Józef Ignacy Kraszewski, Michał Bałucki, Helena Modrzejewska, Henryk Sienkiewicz. W eleganckiej i elitarnej Krynicy, goście nie tylko leczyli się pijąc wodę, zażywając leczniczych kąpieli, ale i bawili, biorąc udział w licznych przedstawieniach teatralnych, koncertach muzyki, zabawach i balach. Szczególne zasługi dla rozwoju Krynicy w tamtym okresie mieli: Józef Dietl, Michał Zieleniewski, Bronisław Babel, Hugo Nitribitt.
Kolejny okres rozkwitu Krynicy przypadł na lata dwudziestolecia międzywojennego, kiedy dyrektorem Zakładu Zdrojowego był inż. Leon Nowotarski - jedna z najznamienitszych postaci w dziejach miasta. W tym czasie wybudowano liczne komfortowe obiekty sanatoryjne i hotelowe, lodowisko, skocznię narciarską, tor saneczkowy, kolej linową na Górę Parkową. Obok lecznictwa uzdrowiskowego rozwinęła się turystyka, rekreacja i sport. Miejscowość stała się całorocznym kurortem o europejskiej randze, ośrodkiem sportów zimowych, modnych miejscem pobytu pisarzy, aktorów i ówczesnej elity rządzącej. W przededniu II wojny światowej liczba kuracjuszy wynosiła 42 000 osób. Niezapomnianym wydarzeniem dla przedwojennej Krynicy była wizyta holenderskiej następczyni tronu, późniejszej królowej Juliany z małżonkiem. Na stałe w dzieje miasta wpisała się postać Jana Kiepury, który często tutaj bywał i wybudował ekskluzywny hotel „Patria". Spośród znanych osobistości, odwiedzających uzdrowisko można wymienić: Józefa Piłsudskiego, Ignacego Mościckiego, Wincentego Witosa, Juliusza Osterwę, Tadeusza Żeleńskiego-Boya.
W 1939 roku miasto (pełne prawa miejskie przyznano w 1933 r.) liczyło 7300 stałych mieszkańców. „Krynica stanowiła mozaikę narodowościową, wzbogaconą jeszcze o przyjezdnych, czyli kuracjuszy, którzy także byli zróżnicowani narodowo[...]: przybywali zarówno Polacy i Rusini, jak i Żydzi". Druga wojna światowa i okupacja przyniosła liczne aresztowania i wywózki do obozów koncentracyjnych. Uzdrowisko było miejscem rekonwalescencji i odpoczynku żołnierzy niemieckich, jednak wyposażenie i urządzenie wielu pensjonatów czy sanatoriów zostało wywiezione bądź zdewastowane.
W pierwszych latach powojennych uzdrowisko zaczęło funkcjonować i coraz dynamiczniej rozwijać się. Przyjeżdżało coraz więcej kuracjuszy i wczasowiczów. Szybko wzrastała liczba stałych mieszkańców, przyjeżdżających tutaj nie tylko z okolicznych miejscowości, ale dalszych regionów Polski w poszukiwaniu pracy. Już w 1955 r. w sanatoriach i domach wczasowych przebywały 46 552 osoby, zaś ludność miejscowa liczyła 8250 mieszkańców. W latach 60-ych i 70-tych ubiegłego wieku wybudowano liczne sanatoria, domy wczasowe, pensjonaty.
Krynica przekształciła się w zespół szpitali uzdrowiskowych. Dzięki bezpłatnemu leczeniu uzdrowiskowemu i licznej bazie hotelowej, miejscowość gościła co roku rekordową liczbę przebywających gości. Sukcesywnie zwiększała się liczba stałych mieszkańców Krynicy, przybywających tutaj za pracą z okolicznych wiosek oraz innych miast Polski.
Lata 90-te przyniosły wiele korzystnych zmian i działań mających na celu przekształcenie Krynicy w nowoczesne uzdrowisko z bogatą ofertą leczniczą, rekreacyjną, turystyczną i sportową, nawiązujące zarazem do 200-letniej tradycji naturalnego lecznictwa uzdrowiskowego.
Krynica-Zdrój jest miejscowością położoną w południowo-wschodniej części Beskidu Sądeckiego, przy granicy ze Słowacją, na terenie województwa małopolskiego, w powiecie nowosądeckim. Od Nowego Sącza oddalona jest o 35 km, od Krakowa 140 km, od Warszawy 405 km. Administracyjnie stanowi gminę, do której należy siedem sołectw w: Tyliczu, Mochnaczce Niżnej i Wyżnej, Muszynce, Bereście, Polanach, Czyrnej i Piorunce. Łącznie ten teren zamieszkuje 17 862 ludności, sama Krynica liczy 12 283 mieszkańców.
Uzdrowisko posiada liczne walory krajobrazowe, przyrodnicze i klimatyczne. Jego bogactwem są wody mineralne, które są wykorzystywane do leczenia wielu chorób.
Miasto ma bogatą ofertę kulturalną, opartą głównie o lokalne środowisko. Działa Centrum Kultury z kilkoma kółkami zainteresowań, orkiestrą zdrojową a także grupą baletową dla dzieci „Miniatury". Funkcjonuje kino, którego sala wykorzystywana jest do przedstawień teatralnych. Działa kilka towarzystw kulturalnych: Krynickie Towarzystwo Sztuk Pięknych, które skupia malarzy nieprofesjonalnych, rzeźbiarzy, poetów; Towarzystwo Kulturalne im. Jana Kiepury, Krynickie Towarzystwo Fotograficzne. Kilka razy w roku mają miejsce w galerii MBWA wernisaże prac malarskich i fotograficznych twórców nieprofesjonalnych i profesjonalnych. Swoje miejsce w życiu kulturalnym miasta ma także szkoła muzyczna I stopnia, która zaprasza na koncerty muzyki poważnej. Pod koniec 2004 r. rozpoczął swoją działalność teatr „Komiko". Organizowanie imprez kulturalnych, rozrywkowych, masowych jest związane z natężeniem napływu gości. W okresie letnim i zimowym (święta oraz ferie) w Krynicy dzieje się najwięcej, wtedy też odbywają się największe imprezy: przedstawienia teatralne, koncerty, konkursy muzyczne, występy artystów.
Wizytówką kulturalną Krynicy są: Nikifor, Festiwal im. Jana Kiepury, dziedzictwo kulturowe Łemków oraz niepowtarzalna architektura. W Krynicy urodził się, mieszkał i tworzył najsłynniejszy polski malarz prymitywny - Nikifor. W Muzeum jego imienia zgromadzono jeden z najbogatszych zbiorów prac artysty. To tutaj rozgrywa się i był kręcony film Krzysztofa Krauze, inspirowany biografią Nikifora. Festiwal Muzyczny im. Jana Kiepury odbywa się już od 36 lat, obecnie nosi nazwę Europejski i jest imprezą na światowym poziomie, przyciąga najlepszych artystów oraz publiczność z całej Polski. Dużym zainteresowaniem cieszą się zwyczaje, muzyka, historia i twórczość Łemków, społeczności, która od zarania istnienia Krynicy zamieszkuje te tereny. W Krynicy odbywają się imprezy łemkowskie (np. Biennale Kultury Łemkowskiej), działa kilku twórców (najbardziej znanymi są: Petro Murianka i Władysław Graban), został wytyczony szlak Cerkwi Łemkowskich, gdzie można podziwiać unikalną, drewnianą zabudowę sakralną, ikonostasy, ikony. Wśród zabytków Krynicy warto obejrzeć najstarsze drewniane budynki: Pijalnię Słotwinkę z 1813 r., „Dom pod Zieloną Górką", kościółek w parku wybudowany w 1864 r., oraz drewniane wille w stylu alpejskim. Niewątpliwie do najwspanialszych budowli końca XIX w. należą: Stary Dom Zdrojowy, Stare Łazienki Mineralne, Łazienki Borowinowe. Każdy odwiedzający uzdrowisko powinien zobaczyć Park Zdrojowy ze stawem łabędzi, Figurkę Matki Boskiej z 1864 r. oraz ławkę Kraszewskiego - pomnik postawiony na cześć pisarza.
Swoje miejsce w życiu kulturalnym miasta ma również Biblioteka, która gromadzi dziedzictwo kulturowe Krynicy i regionu, organizuje wystawy, spotkania poetyckie, jubileusze miejscowych twórców, wydaje gazetę lokalną i współpracuje przy organizacji różnych imprez z wieloma instytucjami i towarzystwami kulturalnymi.
ZAPRASZAMY w godz.:
pn., wt., czw., pt. 
od 9:00-17:00
środa - nieczynna
sobota 8.00 - 13.00
Warto w kompleksowej ofercie Krynicy wyróżnić sferę usług turystycznych, liczne biura podróży, Krynicką Organizację Turystyczną zajmującą się informacją turystyczną i promocją Krynicy. Jest to oferta skierowana głównie do osób przyjezdnych, która proponuje imprezy turystyczne i krajoznawcze - zwiedzanie samej Krynicy, jak i okolicy, ale również całego regionu Sądecczyzny oraz imprezy typowo rozrywkowe. Duże znaczenie dla Krynicy i całego regionu miało otwarcie przejścia granicznego w Leluchowie (10 km od miasta). Ta sytuacja spowodowała zwiększenie ruchu tranzytowego, ale przede wszystkim wzbogaciła ofertę miasta - Krynica stała się miejscem wypadowym do pobliskiej Słowacji, a także na Węgry.
Istotnym elementem miasta jest sport, a szczególnie takie dyscypliny jak: hokej na lodzie, saneczkarstwo, narciarstwo, snowbord, kolarstwo. Krynickie Towarzystwo Hokejowe jest dla Krynicy piękną historią, obchodziło w 2003 r. 75-lecie swojego istnienia. Dzięki walorom klimatycznym i urządzeniom sportowym odbywa się tu wiele imprez sportowych rangi państwowej i międzynarodowej.
Obecnie Krynica jest uzdrowiskiem, ośrodkiem sportów zimowych, miejscowością wypoczynkową i turystyczną o specyficznych walorach klimatycznych i krajobrazowych. Miejscem organizowania licznych konferencji z całej Polski i świata (m.in. Forum Polska-Wschód). Posiada nowoczesną infrastrukturę w postaci kolejki gondolowej i linowej, krytego lodowiska, licznych wyciągów narciarskich oraz bazę zabiegową na wysokim poziomie. Jest miejscem, które oferuje doskonałe możliwości odnowy biologicznej i regeneracji sił (baseny, zabiegi relaksujące, gabinety kosmetyczne spa). Po latach inwestycji w infrastrukturę uzdrowiskową, wprowadzenia nowych usług leczniczych, podniesienia standardu bazy hotelowej i gastronomicznej oraz dbania o wizualny wygląd miasta, Krynica odzyskuje dawną świetność.